Heeft jouw baby of kind moeite met in slaap vallen of doorslapen? Dan is de kans groot dat jouw kindje afhankelijk is van een slaapassociatie als hulpmiddel om in slaap te vallen. Maar wat zijn slaapassociaties en hoe weet je of ze bijdragen aan een gezond slaappatroon?

De meest voorkomende slaapassociaties bij baby’s

Een slaapassociatie is ieder hulpmiddel dat bijdraagt om jouw baby in slaap te laten vallen. En je baby heeft geleerd dat jij daarvoor nodig bent om te helpen met in slaap vallen en terug in slaap te vallen. Het kan een voorwerp zijn, maar ook een handeling. Goed te weten, niet alle slaapassociaties zijn negatief – iedere baby is verschillend en wat voor een andere baby niet werkt, kan voor jouw baby wel een oplossing zijn. Daarnaast: er is geen probleem, als het voor jou geen probleem is. Slaapassociaties die niet bijdragen aan een gezond slaappatroon zijn slaapgewoontes of associaties die niet constant of gedurende de hele nacht aanwezig zijn en/of dingen die je baby niet zonder jouw hulp kan doen.

De meest voorkomende slaapassociaties zijn:

• In slaap voeden of wiegen
• In je armen houden tot je baby in slaap valt
• Het speentje, waarbij je het speentje meermaals moet aanbieden. Vooral wanneer je baby het speentje niet zelf terug in in de mond kan stoppen
• Slaap in beweging: auto of kinderwagen

Waarom kunnen slaapassociaties een probleem vormen?

Slaapassociaties hoeven geen issue te zijn als je kindje geen slaapproblemen heeft. Zowel baby’s als volwassenen hebben een slaapcyclus die verloopt volgens een vast patroon – van lichte naar diepe slaap (newborns hebben overigens weer een andere cyclus). Aan het eind van een cyclus wordt je heel even wakker en heb je – bewust of onbewust – een moment om na te gaan of alles nog is zoals toen je in slaap viel. Een volwassene heeft dit vaak niet eens in de gaten, je draait je om en valt weer terug in slaap. Merkt een baby tussen twee slaapcycli in dat de situatie niet was zoals toen hij in slaap viel, dan kan hij volledig wakker raken en protesteren om weer die situatie te krijgen die helpt om hem in slaap te laten vallen.

Heeft je baby niet zelf een manier om zelfstandig, zonder je hulp in slaap te vallen, dan is jouw hulp iedere keer nodig wanneer je baby tussentijds wakker wordt. Het lukt een baby dan niet om weer door te gaan naar een volgende slaapcyclus en blijft hangen in de wakkere modus, omdat hij simpelweg niet weet hoe zonder je hulp weer in slaap te vallen. En dus kom jij weer in actie om te herhalen wat je eerder op de avond deed om je kindje te laten slapen. Een bekend scenario is bijvoorbeeld een baby in slaap wiegen of voeden. Baby wordt slapend in bed gelegd, schrikt wakker en protesteert direct. Vaak wordt een baby talloze keren wakker om weer op dezelfde manier in slaap gebracht te worden, met als resultaat dat iedereen in het gezin oververmoeid is.

Signalen dat er sprake is van een negatieve slaapassociatie

Twijfel je of je baby gebruik maakt van een slaapassociatie en hiervan afhankelijk is geworden? Is er in jouw situatie sprake van één of meerdere signalen? Dan is de kans groot dat er een slaapassociatie is die een gezond slaappatroon in de weg staat:

• Je baby wordt meerdere keren gedurende de nacht wakker.
• Moeite om ‘s avonds in slaap te vallen.
• Baby valt snel in slaap ‘s avonds, maar schiet wakker zodra je hem in bed legt.
• Korte dutjes van max. 30-45 minuten
• Ook overdag heeft je baby je hulp nodig om in slaap of terug in slaap te vallen.

Zijn er ook positieve slaaphulpmiddelen?

Zeker! Positieve slaapassociaties zijn voorwerpen of omstandigheden die gedurende de hele nacht constant zijn en dragen bij aan een goede nachtrust. Voorbeelden zijn:

• White noise. Zet de white noise dan niet op een timer, maar laat het de hele nacht aanstaan. Zorg dat de geluidssterkte niet luider is dan een douche die aanstaat.
• Een vaste slaapplek.
• Een slaapzak draagt bij aan de link maken voor een baby dat het bijna tijd is om te slapen.
• Consistente bedroutine. Net als bij de slaapzak draagt een vaste volgorde van activiteiten eraan bij dat het lichaam en de hersenen van een baby zich gaan voorbereiden op slaap. Een bedroutine duurt max. 30 minuten en kan zo simpel zijn als tanden poetsen, wassen, pyjama en slaapzakje aan, max 2 boekjes, samen gordijnen dichtdoen, knuffelen en welterusten wensen.
• Een donkere slaapkamer. Dit draagt bij aan de productie van het slaaphormoon melatonine.
• Een knuffeltje.

Wat kan je doen?

• Voeg positieve slaapassociaties toe (zie hierboven).
• Bouw geleidelijk je hulp en aanwezigheid af. Je doel hierbij is dat je baby wakker in bed wordt gelegd.
• Vervanging. Vervang je techniek voor een aanpak met net iets minder betrokkenheid. Voed je je baby normaal in slaap? Probeer dit dan te vervangen door in slaap te wiegen. En werk er dan aan om dit af te bouwen tot je je baby wakker in bed legt. Daarna zijn er nog verschillende aanpakken om je betrokkenheid langzaam af te bouwen.
• Slaaptraining. Werken bovenstaande opties niet voor jou en je baby? Of zijn jullie inmiddels zo oververmoeid dat je hier de energie niet meer voor hebt. Slaaptraining kan de uitkomst bieden door een aanpak te kiezen en daaraan vast te houden. Hiermee leert je baby om zelfstandig, zonder je hulp in slaap te vallen en creëer je die gezonde basis voor slaap. Er zijn meerdere methodes die allen werken. Het belangrijkste is dat je kiest voor een aanpak waar je een goed gevoel bij hebt en daaraan vasthoudt. Consistentie is het belangrijkste om succes te behalen.

Hoe zit het met slaapassociaties tijdens de newbornfase?

Maak je tijdens de newbornfase niet druk om het creëren van negatieve slaapassociaties. Een newborn heeft veel slaap nodig en de slaapcyclus verloopt heel anders. Pas daarom gewoon de (veilige) technieken toe om je newborn te helpen in slaap te vallen. Echter, tegelijkertijd kan je wel alvast werken aan een basis voor een gezond slaappatroon. Tegen de tijd dat je baby oud genoeg is om zijn eigen vaardigheden te gebruiken om in slaap te vallen, kan je die basis al gelegd hebben en staat niets jullie in de weg van een fijn slaapritme.

Kan je wel wat hulp gebruiken bij het doorbreken van slaapassociaties? Boek dan nu een gratis telefonische kennismaking!